ΓΕΩΤΡΟΠΙΟ Ελευθεροτυπίας

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΕΝΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
του Γιώργου Λεκάκη
ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΓΕΩΤΡΟΠΙΟ»
ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ»

29.4.2005: Από τα Ανθεστήρια στην Πρωτομαγιά: «Τα παιδιά των λουλουδιών».
Ανθεστήρια: Γιορτή υπέρ των ανθέων. Η σκούφια της βαστά από τα πανάρχαια ελληνικά χρόνια. Απ’ όταν ο άνθρωπος θέλησε να βγει στις εξοχές και να τιμήσει αυτά τα κοσμήματα της φύσης, στην καλύτερή τους στιγμή. Ο μήνας κατά τον οποίον συνέβαινε αυτή η γιορτή, λεγόταν Ανθεστηριών. Ήταν ο 8ος μήνας του αθηναϊκού ημερολογίου. Και αφού οι αρχαίοι μας γιόρταζαν την πρωτοχρονιά τους περίπου στον σημερινό 15Αύγουστο, ο Ανθεστηριών συνέπιπτε με την έναρξη του έαρος. Συνεχίζοντας την παράδοση των αρχαίων προγόνων μας, σήμερα γιορτάζουμε την ανοιξιάτικη ενδυμασία της φύσης, τον ευανθέστερο μήνα του έτους, τον Μάιο, τον ωραιότερο μήνα! Ήταν ο ανθεστηριάς μήνας. Γι’ αυτό και οι Ρόδιοι - κάτοικοι νήσου με ονομασία άνθους - έλεγαν «ανθεστηριάδες» όσους ήταν σε ώρα γάμου, γιατί ήταν στην ωραιότερή τους στιγμή…

28.5.2005: Πηγάδια: Πηγή ιστοριών.
Ένας από τους πιο πλούσιους Έλληνες, ο Καλλίας, είχε περιβεβλημένο το πηγάδι του με… χρυσό! Γι’ αυτό και οι κωμωδιογράφοι τον έλεγαν «λακκόπλουτο»! Αλλά και η πριγκηποπούλα ξεχώριζε απ’ τις άλλες, γιατί έριχνε στο πηγάδι ασημένιο σίκλο, δεμένο σε αργυρή αλυσίδα, για να μάσει νερό… Πηγάδι, πεδίο επίδειξης πλούτου…
Ρόδος, Παιανία Αττικής, Σύρος, Κυπαρισσία, Κάλυμνος, Σκούρτα Βοιωτίας…

5.11.2005: Μύλοι: Στον μύλο της Ιστορίας.
Εκπληκτικές λαϊκές αρχιτεκτονικές κατασκευές και εμπνεύσεις, άριστα δεμένες με το περιβάλλον, λαϊκή σοφία και γνώση, τόποι κοινωνικών συναναστροφών, αλλά και καταφύγια στις δύσκολες στιγμές του γένους. Της Ελλάδας οι μύλοι, εάν μιλούσαν, δεν θα έφθαναν χιλιάδες τόμοι να γράψουν ιστορίες…
Θήβα, Κρήτη, Χίος, Ερμιόνη, Γαύδος, Σαμοθράκη…

21.1.2006: Έθιμα Δωδεκαημέρου: Ας αρχίσουν οι χοροί…
Αργκουτσάρια (Κλεισούρα Καστοριάς). Ντιβιτζίδικος χορός (Νέο Μοναστήρι Δομοκού). Τζαμαλάρια (Άρνισσα). Ρογκατσάρηδες (Μελίκη Ημαθίας). Ρουγκατσάρια (Άγ. Γεώργιος Γρεβενών). Μωμόγεροι (Πόντος). Εύζωνοι τ’ άη Γιαννιού (Ξηροπόταμος και Μοναστήρι Δράμας). Αράπηδες (Βώλακας Δράμας). Γκαμήλα (Νέο Μοναστήρι Δομοκού).

25.2.2006: Αποκριά: Στ’ άρματα…
Το καρναβάλι δεν είναι η απλή παρέλαση αρμάτων και μεταμφιεσμένων, δεν είναι μόνο κέφι και χορός. Είναι μια ολόκληρη ιστορία, που κουβαλάει μαζί του… Το «μπουρανί» και το γαϊτανάκι (Θεσσαλία-Τύρναβος). Ο «γέρος» και η «κορέλα» (Β. Σποράδες-Σκύρος). Οι «μπούλες» και οι «γιανίτσαροι» (Μακεδονία-Νάουσα). Οι «κουδουνοφόροι» (Μακεδονία-Σοχός). Ο «βασιλιάς» (Θράκη-Πετρωτά). Η «μόστρα» (Αιγαίο-Θυμιανά Χίου). «Πώς το τρίβουν το πιπέρι…» (Ήπειρος). Οι «φανοί» (Μακεδονία-Κοζάνη). Το «ρίξιμο της τράτας» (Β. Σποράδες-Σκόπελος).

27.5.2006: Φορεσιές της Εύβοιας.
Λίμνη, Αιδηψός, Κύμη, Ψαχνά, Αγ. Άννα, Δίρφυς.

8.7.2006: Οι φορεσιές των Σποράδων.
Σκιάθος, Σκύρος, Αλόννησος, Σκόπελος.

5.8.2006: Οι στολές των Κυκλάδων.
Τήνος, Σίφνος, Νάξος, Κίμωλος, Πάρος, Αμοργός, Θήρα, Μύκονος.

21.10.2006: Οι φορεσιές των Επτανήσων.
Κέρκυρα, Ερείκουσα, Ιθάκη, Λευκάδα, Παξοί, Κεφαλονιά, Ζάκυνθος, Κύθηρα.

2.12.2006: Ακροκέραμα: Οι… ακροβιολιστές στη στέγη.
Στέκονται εκεί ψηλά και μας κοιτάζουν. Άλλοτε αισθανόμαστε ότι μας παρατηρούν, άλλοτε ότι μας προσέχουν και άλλοτε ότι μας κάνουν παρέα. Ανάλογα την διάθεσή μας, τον τόπο και τον χρόνο. Είναι τα ακροκέραμα. Τα κοσμήματα της ελληνικής στέγης…

23.12.2006: Οι φορεσιές της Πελοπονήσου.
Λεωνίδιο, Ναύπλιο, Πάτραι, Μάνη, Περαχώρα, Αλαγονία, Κεφαλόβρυσο, Κορινθία, Ηλεία, Τσακωνιά, Μεσσηνία, Μανιάτες, Αρκάδες.

17.3.2007: Οι φορεσιές της Θράκης.
Καρωτή, Σουφλί, Μεταξάδες, Ζαλούφι, Μακρά Γέφυρα, Κεσσάνη, Σαμοθράκη, Ανατολική Ρωμυλία, Ελληνοχώρι, Νέα Βύσσα, Μπόσνα, Καβακλί, Διδυμότειχο, Στενήμαχος, Πετρωτά, πομάκων-Μύκη.

26.5.2007: Φορεσιές της Κεντρικής Μακεδονίας.
Νάουσα, Επισκοπή Ημαθίας, Λητή Θεσσαλονίκης, Πολύγυρος Χαλκιδικής, Γηδάς Ημαθίας, Δρυμός Θεσσαλονίκης, Μοσχοπόταμος Πιερίας, Πυλαία Θεσσαλονίκης, Όρμα και Προμάχοι Αλμωπίας Πέλλας, Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης, Έδεσσα, Μελισσοχώρι Θεσσαλονίκης, Βέρροια, Γουμένισσα Κιλκίς.

30.6.2007: Η Ανατολική Μακεδονία φόρεσε τα γιορτινά της…
Φορεσιές από την Θάσο, τον Βώλακα Δράμας, την Γερακίνεια Σερρών, την Προσοτσάνη Δράμας, την Ορεινή Σερρών.

29.9.2007: Άροτρα: Οργώνοντας την γη και την ιστορία…
Το άροτρο είναι ένα από τα πλέον πανάρχαια γεωργικά εργαλεία, με τα οποία αροτριάται (οργώνεται) η γης. Δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί πιο πρωτόγονο και πιο απλό γεωργικό εργαλείο.